Türk Parasını Koruma Hamlesi Geliyor! Cumhurbaşkanına geniş yetkiler tanınıyor

Türk parasının değerini korumayı ve mali disiplini güçlendirmeyi hedefleyen yeni yasa teklifi, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan teklif, döviz işlemlerinden kıymetli maden ticaretine, vergi uygulamalarından teşviklere kadar birçok alanda köklü değişiklikler içeriyor. Kanun teklifinde Cumhurbaşkanı’na geniş yetkiler tanınırken, yetkisiz faaliyetlere yönelik ciddi yaptırımlar da öngörülüyor.

Döviz ve Kıymetli Maden İşlemlerinde Yeni Dönem

Teklife göre, kambiyo işlemleri, nakit, hisse senedi, tahvil ve kıymetli taşlar ile bu varlıkların alım-satımı, ithalatı ve ihracatı gibi konularda düzenleme yapma yetkisi Cumhurbaşkanı’na veriliyor. Türk parasının kıymetini koruma adına alınacak kararlar doğrultusunda, bu işlemler belirli kurallara bağlanabilecek veya sınırlandırılabilecek.

İzinsiz şekilde bu tür varlıkların yurt dışına çıkarılması ya da yurda sokulması, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamına girmediği durumlarda dahi, rayiç bedelin yarısından iki katına kadar idari para cezası ile cezalandırılacak. Eğer fiil teşebbüs aşamasında kalırsa, cezada indirim uygulanacak.

Yetkisiz Faaliyetlere Ağır Cezalar Geliyor

Faaliyet izni veya yetki belgesi alınması zorunlu olan alanlarda izinsiz işlem yapanlar için 50 bin TL ile 250 bin TL arasında değişen idari para cezaları öngörülüyor. Bu tür faaliyetlerin gerçekleştiği iş yerlerinin faaliyetleri bir ay süreyle durdurulacak. Eğer benzer ihlaller beş yıl içinde tekrar edilirse, ceza doğrudan üst sınırdan uygulanacak.

Faaliyetin niteliği, yapılan reklamlar veya iş yerinin yapısı, izin alınması gereken alanlarda faaliyet yürütüldüğünü ortaya koyuyorsa, o iş yerinin tüm faaliyetleri kalıcı olarak durdurulacak. Bu tür işlemler, Hazine ve Maliye Bakanlığının talebi doğrultusunda valilikler tarafından yürütülecek.

İdari Cezalara Gecikme Faizi ve Katlamalı Ceza Uygulaması

Kesinleşmiş cezalarla ilgili olarak, kabahat tarihi ile tahsil tarihi arasındaki süreye gecikme faizi eklenecek. Aynı kabahatin beş yıl içinde tekrar edilmesi durumunda, cezalar iki katı olarak uygulanacak.

Faaliyet İzinleri İçin Net Çerçeve ve Ücret Tarifesi

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararına uyum amacıyla, faaliyet iznine ilişkin düzenlemeler de yasa teklifine eklendi. Döviz alım-satımı, kıymetli maden rafinajı, Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasında faaliyet gibi alanlarda Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan izin alınması zorunlu hale getiriliyor. Ayrıca Kimberley Süreci Sertifika Sistemi’ne dahil faaliyetler de bu kapsama giriyor.

Bakanlık, ticari amaçlı döviz alım satımı yapan şirketlerin faaliyet gösterebileceği bölgeleri; il ve ilçelerin nüfusu, ekonomik kapasitesi, ticaret ve turizm hacmi gibi ölçütlere göre belirleyecek. Şirketlerin faaliyet izinleri dışında işlem yaptıklarının tespiti halinde izinleri iptal edilebilecek.

Şirket Pay Devirlerinde Ücret Düzenlemesi

Faaliyet izinlerine sahip anonim şirketlerde pay devri yapılırken, izin ücretleri devredilen pay oranına göre ayrı ayrı alınacak. Aynı şirketin birden fazla faaliyeti varsa, her biri için ayrı ücret uygulanacak. Ancak pay devri, miras yoluyla gerçekleşmişse, mahkeme kararıyla yapılmışsa ya da devralan kişi aile bireylerinden biriyse bu ücret alınmayacak.

Tahsil edilecek izin ücretleri vergi dairelerine yatırılacak ve her yıl yeniden değerleme oranında artırılacak. Cumhurbaşkanı, bu ücretleri iki katına kadar çıkarma veya yarısına kadar indirme yetkisine sahip olacak. Ayrıca başvuru tarihinde geçerli olan ücretler esas alınacak.

Bu düzenlemeyle, mali sistemde şeffaflığın ve denetimin güçlendirilmesi, döviz ve kıymetli maden piyasasında devlet kontrolünün artırılması hedefleniyor.