AYM’den ‘kanuni faiz’ kararı; Vatandaşın zararını karşılamıyor
Anayasa Mahkemesi (AYM), devletin fazla veya yersiz tahsil ettiği paraları iade ederken uyguladığı yıllık yüzde 12’lik kanuni faiz
oranını Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Yüksek Mahkeme, enflasyonist ortamda piyasa faizlerinin çok altında kalan bu uygulamanın, vatandaşın mülkiyet hakkını ihlal ettiğine hükmetti.
Anayasa Mahkemesi (AYM), devletin fazla veya yersiz tahsil ettiği paraları iade ederken uyguladığı yıllık yüzde 12’lik kanuni faiz oranını Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Yüksek Mahkeme, enflasyonist ortamda piyasa faizlerinin çok altında kalan bu uygulamanın, vatandaşın mülkiyet hakkını ihlal ettiğine hükmetti.
AYM’nin emsal niteliğindeki kararı, Gümrük Kanunu’nun 216. maddesinde yer alan “kanuni faiz” ibaresine ilişkin itiraz üzerine verildi. İstanbul Vergi Mahkemesi, ihtirazi kayıtla ödenen vergilerin iadesinde uygulanan faiz oranının yetersiz kaldığını belirterek düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle başvuruda bulundu.
“Mülkiyette aşınma yaratıyor”
Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, devletin haksız tahsil ettiği vergileri geri öderken piyasa koşullarından kopuk, sabit bir kanuni faizi esas almasının ekonomik kayba yol açtığını vurguladı. Kararda, yüzde 12’lik kanuni faizin, yüksek enflasyon dönemlerinde paranın değer kaybını telafi edemediği ve bu durumun vatandaşın mülkiyetinde “aşınma” yarattığı ifade edildi.
AYM, kararında, “Fazla veya yersiz tahsil edilen tutarların iadesinde, enflasyon nedeniyle oluşan değer kaybını karşılayacak etkili bir mekanizmanın bulunmadığı”na dikkat çekerek, mevcut düzenlemenin mülkiyet hakkını ihlal ettiğini belirtti.
Yeni düzenleme beklentisi
İptal edilen hükmün ardından, devletin vatandaşlara ve özel kurumlara yapacağı geri ödemelerde paranın reel değerini koruyacak yeni bir faiz veya telafi mekanizması oluşturulması bekleniyor. Kararın, vergi iadeleri başta olmak üzere kamu alacakları ve borçları açısından önemli sonuçlar doğuracağı değerlendiriliyor.
AYM’nin iptal kararı, 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre içinde yasama organının, Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeleri doğrultusunda yeni bir yasal düzenleme yapması öngörülüyor.
