WWF'in (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) Tek Dünya Kentleri Yarışmasının (One Planet City Challenge - OPCC) 2024 küresel kazananları İstanbul ve İngiltere'nin Sunderland kenti oldu. Türkiye ayağını WWF-Türkiye'nin (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) koordine ettiği, küresel iklim mücadelesinin ulusal finalistleri Antalya, İstanbul ve Kadıköy olarak belirlenmiş; İstanbul ise, iklim uzmanlarından oluşan uluslararası bir jüri tarafından yılın ulusal kazananı olarak iklim öncüsü seçilerek küresel finalistler arasına girmeye hak kazanmıştı.

İddialı iklim hedefleri, cesur liderlik, yaklaşan zorluklarla başa çıkabilme kapasitesi
WWF'in dünya kentlerini iklim açısından güvenli bir gelecek için öncülük etmeye davet ettiği Tek Dünya Kentleri Yarışması (OPCC) iklim krizi ile mücadelede, küresel ısınmayı 1,5 °C'nin altında tutma hedefi doğrultusunda kentlerin eylem ve desteğini harekete geçirmek için tasarlanmış bir girişim. İstanbul ve Sunderland; yarışma kapsamında, uluslararası bağımsız bir jüri tarafından, iddialı iklim hedefleri, liderlik, yaklaşan zorluklarla başa çıkabilme kapasitesi, dengeli ve bütüncül bir iklim eylem planına sahip olmak da dahil olmak üzere bir dizi kriter gözetilerek titiz bir değerlendirme sonucunda küresel kazananlar olarak seçildi.

Jüri değerlendirmesinde dünyanın önde gelen metropollerinden İstanbul'un mülteci akınıyla karşı karşıya olmasının getirdiği zorlukların da göz önüne alındığı vurgulanarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin almış olduğu uluslararası desteği kent sakinleri ve çevreye fayda sağlamak üzere etkili bir şekilde kullanması övgüyle karşılandı. Gerek sera gazı azaltımı gerekse iklim krizinin engellenemeyen etkilerine uyum konularını bütüncül bir biçimde ele alan İstanbul'un iklim eylem planı, enerji ihtiyacı, verimlilik ve ulaşıma odaklanırken kenti "daha iyi biçimde yeniden inşa etmeyi" amaçlayan girişimlerle öne çıkıyor.

Yarışmanın ödül töreni Mısır'ın Kahire şehrinde devam etmekte olan Dünya Kent Forumu kapsamında gerçekleşti. İstanbul'a verilen ödülü İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanı Prof. Dr. Ayşen Erdinçler aldı. Ödül töreni kapsamında ayrıca, “Emisyon Açığını Kapatmak- WWF'nin OPCC Programındaki Öncü Şehirlerden İklim Eylemi Örnekleri” konulu bir panelde konuşan Prof. Erdinçler İstanbul Büyükşehir Belediyesinin iklim kriziyle mücadele kapsamında attığı adımlara değindi.

WWF Uluslararası Genel Direktörü Kristen Schuit, yarışma ile ilgili yaptığı açıklamada “Zorluklarla dolu dünyada, kentlerin iklim krizi ile mücadele için harekete geçmelerine ve olumsuz eğilimleri tersine çevirme konusundaki olağanüstü potansiyellerine tanıklık etmek gerçekten ilham verici. İstanbul ve Sunderland, iddialı iklim liderliği ve kararlılıkları sayesinde, gezegenimizin ekolojik sınırlarına saygı göstermeye çabalarken, sürdürülebilir yaşam alanları oluşturma amacıyla şehirlerin mükemmel örnekleri haline geldi” dedi.

Tek Dünya Kentleri Ulusal Kazananı İstanbul neler yapıyor:  

• Yaklaşık 20 milyona dayanan nüfusuyla bir mega kent olan İstanbul “Adil, Yeşil, Yaratıcı Şehir ve Mutlu İstanbullu” vizyonu ile çalışmalarına devam ediyor. İstanbul, Türkiye'den C40 Kentleri İklim Liderleri Ağına üye tek şehir olarak “Deadline 2020” taahhüdünü imzaladı ve 2050'de karbon nötr ve dirençli şehir olma hedefini beyan ederek İstanbul İklim Değişikliği Eylem Planı'nı hazırladı. 

• Şehrin iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine uyum sağlama kapasitesini artırma, yeşil ekonomi konusunda ivme kazandırma vizyonunu içeren bu plan, uzun vadede 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşmayı hedefliyor. 

• Eylemlerin hayata geçirilmesine yönelik çalışmaları şeffaf, katılımcı ve kapsayıcılık ilkesinde yürütmek adına “İklim İzleme Raporu” kamuoyuyla her yıl paylaşılıyor. İstanbul sera gazı emisyon envanterinde en büyük paya sahip olan sabit enerji sektörü göz önünde bulundurularak, İstanbul Sürdürülebilir Enerji ve İklim Eylem Planı hazırlandı ve 2024 yılının Mart ayında kamuoyu ile paylaşıldı. Söz konusu planda yenilenebilir enerjiye geçiş ve enerji verimliliği konularına odaklanıldı. 

• 2021 yılında Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Yeşil Şehirler Ağı'na üye olan İstanbul, Yeşil Şehir Eylem Planının hazırlanması çalışmalarını sürdürüyor. Yeşil Şehir Eylem Planı, çevresel kaliteyi ve şehrin dayanıklılığını artırmak için su, enerji, atık altyapısı, ulaşım sistemi, binalar ve yeşil alanlarda iyileştirme ve geliştirmeye yönelik projeler ile sosyal politika eylemlerini içeriyor.  

Jüri, Sunderland ile ilgili de kentin tüm sektörlerde iklim eylemine yönelik iddialı, çok boyutlu ve dengeli yaklaşımına dikkat çekti. Sunderland'in kapsamlı İklim Eylem Planı, 2040 yılına kadar karbon nötr olmayı hedefliyor ve yeşil altyapı, iklim direnci, sel riski yönetimi ve veri destekli azaltım gibi konuları içeren yedi stratejik öncelik içeriyor.

Kazanan şehirler anlamlı ve iddialı iklim eylemleri ile diğer şehirlere ilham oluyor
2011 yılından bu yana iki yılda bir düzenlenen yarışma sera gazı azaltımı ve iklim krizinin engellenemeyen etkilerine uyum için en iyi uygulamaların geliştirilmesini ve yaygınlaştırılmasını teşvik ediyor. İklim uzmanlarından oluşan uluslararası bir jüri tarafından yapılan değerlendirmelerin sonucunda öne çıkarılan kentler Paris İklim Anlaşması doğrultusunda iddialı hedefler belirleyerek küresel çapta diğer şehirlere yol gösteriyor.

OPCC yarışmasına başladığı dönemden bugüne kadar 70 ülkeden 900'den fazla şehir katılırken, bu yıl katılım rekoru kırılarak 359 şehir yarışmaya dahil oldu. Bu yılki raporlama verilerine dayanarak yıllık 160 milyon ton CO₂ eşdeğeri emisyon azaltımı yapıldığı tahmin ediliyor. İstanbul ve Sunderland, diğer uluslararası katılımcı kentler arasından iklim verilerinin değerlendirilmesine göre küresel ölçekte öne çıkan şehirler oldu.