Türkiye Bilişim Vakfı, TÜBİSAD ve TESİD işbirliğiyle 2011'den bu yana Türkiye Bilişim Vakfı Başkanı Faruk Eczacıbaşı liderliğinde faaliyet gösteren Dijital Türkiye Platformu, KPMG Türkiye'nin katkılarıyla hazırladığı “Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında BİT Sektöründeki İşbirliğinin Geliştirilmesi” raporunun öne çıkan bulgularını 12 Aralık'ta Brüksel'de gerçekleştirdiği etkinlikle paylaştı.

Dijital Türkiye Platformu Başkanı Faruk Eczacıbaşı ve KPMG Türkiye Başkanı Murat Alsan'ın açılış konuşmalarıyla başlayan rapor tanıtım toplantısında, Digital Europe Direktörü Cecilia Bonefeld Dahl ve AB nezdinde daimi temsilci Büyükelçi Faruk Kaymakçı da konuşmalarıyla yer aldı.

Dijital Türkiye Platformu adına konuşan Türkiye Bilişim Vakfı Başkanı Faruk Eczacıbaşı, Dijital Türkiye Platformu'nun Türkiye'nin uluslararası işbirliklerini artırma isteği ve gereksinimini göz önüne alarak bu çalışmayı tamamladığını belirterek şunları ekledi: “Türkiye, gerek coğrafi durumu gerekse yüzyıllara yayılan ticari ilişkileri ve uzun yıllara yayılan AB tam üyeliği çalışmaları nedeniyle kendini sadece Avrupa'nın sınırında, yakınında bir ülke gibi değil, içerisinde ve Avrupa'nın parçası olarak görmektedir. Bu bakış açısının tetiklediği bu çalışma, Türkiye kamuoyuna ve AB üyesi dost kurumlara, bir yandan Türkiye'nin Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) alanında yetenek ve kapasitesini özetlemeye çalışırken, diğer yandan da AB'nin BİT alanında stratejilerini, beklentilerini incelemeye çalışıyor. Aynı zamanda, katılımcısı ve faydalanıcısı olduğumuz AB fonları için bir nevi rehber olmayı amaçlıyor. Dijital Türkiye Platformu olarak bu çalışmanın işlerlik kazandıracak bazı çıktıları olmasının önemine inanıyoruz. Bu nedenle de çalışmanın finalinde, yapılan araştırma ve analizlerin sonucunda işbirliklerini geliştireceğine inandığımız öneriler ve bunu yönetecek yapı önerileri yer alıyor.”

Bilgi iletişim teknolojilerinin hızla değişen dünyada pek çok kapıyı açan anahtar rolünü üstlendiğini vurgulayan KPMG Türkiye Başkanı Murat Alsan, “Bilgi ve iletişim teknolojileri eğitimden sağlığa, ulaşımdan enerjiye kadar her alanı etkiliyor. Bilgiye erişimde artan kolaylık ve hız, toplumları daha bilgili ve bağlantılı kılarken, ekonomik fırsatların artmasına ve yaşam kalitesinin iyileşmesine de etki ediyor. ESG prensipleri ise dijital dönüşümün adil, sürdürülebilir ve şeffaf olmasını sağlıyor. Bu doğrultuda ülkelerin de işbirliğini artırıp sinerji fırsatlarını değerlendirmesi önem taşıyor. Bilgi ve iletişim teknolojileri alanında AB-Türkiye işbirliği her iki taraf için de büyük faydalar sunuyor. Hazırlanan rapor bilgi ve iletişim sinerjisini nasıl artırabileceğimize dair önemli bilgiler ortaya koyuyor. Raporda yer ala aksiyon önerilerin hayata geçirilmesiyle AB-Türkiye işbirliğinin daha iyi noktalara geleceğine inanıyorum” diye konuştu.

Toplantıya katılan Digital Europe Direktörü Cecilia Bonefeld Dahl, şu ifadeleri kullandı: “Asıl önemi Türkiye ile olan ilişkileri unutmamak. Yeni küresel düzende AB'nin müttefikleriyle yakın işbirliği yapması gerekiyor. Parçalanmış bir ifadeyle NATO gibi ittifakların ve benzer düşüncelere sahip ortaklarla ilişkiler kurmanın önemi unutulmamalı. AB'nin ilişki için net bir çerçeveye ihtiyacı var. Müttefiklerinizi yakın ve aramızdaki uyumu güçlü tutun. Ekonomilerimiz ve toplumlarımız arasındaki entegrasyonu daha da artırmak için bugün sunulduğu şekliyle bir BİT işbirliği platformunu destekliyoruz. Türk ve AB şirketlerinin pazarlarımızda bilgi edinmelerine ve ölçeklenmelerine olanak tanıyan bir platformu çok faydalı buluyoruz. DIGITALEUROPE ve Dijital Türkiye Platformu birlikte bu bağlantıyı kurabiliriz.”

Yeni AB Komisyonu'na ise AB-Türkiye ilişkileri için bazı konuları geliştirecek net bir çerçeve önermek gerektiğini söyleyen Dahl, “Güçlü bir Avrupa tek pazarı, güçlü gümrük birliğine sahip, insanların ve uzmanların iyi hareketi, bu çekirdekte sanayi ile Ar-Ge işbirlikleri, birlikte bir Avrupa Dijital Güç Merkezi inşa etmeliyiz” şeklinde konuştu.

Toplantıda konuşan AB nezdine daimi temsilcimiz Büyükelçi Faruk Kaymakçı şunları dile getirdi:Dijitalleşme ve yeşil dönüşümün ikiz hedefleri küresel gündemde yer alıyor ve ticaretten finansa kadar farklı alanlarda oyunun kurallarını yeniden tanımlıyor. Ancak, bu kolay bir oyun değil ve AB güçlü ortaklara ihtiyaç duyuyor.  İklim krizinin getirdiği büyüyen zorluklar, dijitalleşmenin dalgalı doğası, bölgesel istikrarsızlıklar ve güvensizlikler, ABD ve Çin'den gelen rekabetle birlikte, AB'nin liderlik rolü ve jeostratejik özerkliği, geniş Avrupa'daki politikalarına oldukça bağlı olacaktır.  AB'nin düzenleyici gücünü, kaldıraç ve kural transferi kapasitesini, değer promosyonunu ve etkili şartlandırma yeteneğini sürdürebilmesi için, AB'nin adayları, komşuları ve ötesi ile ilişkilerini yeniden düzenlemesi gerekiyor. Bu nedenle, ikiz geçişin tutarlı, kapsayıcı ve birbirine bağımlı bir şekilde ilerlemesi son derece önemlidir. Bu nedenle, Türkiye için zorlukları ve fırsatları tartışmak için tam zamanı. Türkiye, zaten bir aday ülke olarak AB ile çok yakın işbirliği içinde çalışıyor. Bu iyi işbirliğinin en iyi örneği, araştırma ve inovasyon alanındadır. Güçlü araştırma altyapımız sayesinde, Türk araştırmacılar ve inovasyona güçlü bir bağlılıkla çalışan şirketler, sadece Horizon Europe'da değil, aynı zamanda Erasmus+ veya Digital Europe gibi diğer Birlik programlarında da meslektaşlarıyla bir araya gelerek başarı hikayelerine imza atıyor.

Türkiye, önemli bir küresel Ar-Ge ve inovasyon merkezi olarak kurma çabalarını kararlı bir şekilde sürdürmektedir. Amacımız, Avrupa Ar-Ge teknoloji ekosistemine daha fazla katılım sağlamaktır. Zaten güçlü olan Avrupa-Türkiye yatırım, teknoloji ve ticaret bölgesini birlikte güçlendireceğiz.

Türkiye-AB işbirliğinin en çok ihtiyaç duyulduğu bir bölgesel ve küresel ortam yaşamaktayız.  Türkiye'nin AB Yeşil Anlaşması ve Dijital Gündemine hızlı bir şekilde uyum sağlaması, Türkiye'nin küresel değer zincirlerindeki konumunu güçlendirecek, inovasyon rekabetini artıracak ve AB ile ekonomik entegrasyonunu güçlendirecektir.

Toplantıda Türkiye'den iyi örnekler bölümünde yapay zeka şirketi Cerebrum Technolgies'ün bir ürünü olan Cere AI platformunun demo edilmesi çok ilgi topladı.

Raporda öne çıkan bulgular

Türkiye'nin, ileri teknoloji alanlarında işbirliklerini genişletmesi gerekiyor

Rapor, Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) ile teknoloji ve inovasyon alanında daha etkin işbirlikleri kurabilmesi için stratejik öncelikleri ve bu önceliklere yönelik eylem planlarını detaylı bir şekilde ortaya koyuyor. Bu önceliklerin başarılı bir şekilde hayata geçirilmesi, Türkiye'nin AB'nin araştırma ve inovasyon programlarına daha fazla katılım ve kazanım oranı sağlaması, yapay zeka ve Endüstri 4.0 başta olmak üzere ileri teknoloji alanlarında işbirliklerini genişletmesi ve yeni teknoloji alanlarına yönelik işbirliği fırsatlarını keşfetmesi temel hedefler olarak öne çıkıyor.

Öne çıkan zorluklar neler?

Bu doğrultuda AB ve diğer paydaşlar ile etkin iletişim kurabilmek için gerekli olan yabancı dil bilgisi eksikliği ve dijital yetkinliklere ilişkin gelişim alanlarına yeterli yatırımın yapılmaması, Avrupa'daki fırsatlar, sektör bilgileri, pazar hedefleri, fonlar ve süreçler hakkında güncel bilgilere erişim, paydaşlar arası iletişim ve koordinasyon ihtiyacı Türk kuruluşların organizasyonlarında AB projelerinin katılım şartları, başvuru, takip, planlama gibi süreçlerin yönetimine ilişkin yetkinlik eksikliği, proje ekiplerinin pazarlama ve satış kadrolarının eksik olması, proje hedeflerinde pazarlamanın göz ardı edilmesi sebebiyle düşük karlılık ile sürdürülebilir ticari fayda sağlanamaması ve Türk şirketleri, üniversiteler, teknokentler ve STK'lar gibi paydaşların AB düzeyinde rekabet edebilmesi için gerekli olan yetkinlik ve kapasitenin geliştirilmesi konusunda eksiklik yaşaması öne çıkan zorluklar.

Bu öne çıkan zorluklar doğrultusunda ise AB-Türkiye ICT işbirliğine yönelik belirlenen strateji ve hedefleri hayata geçirecek ekosistem ve yönetişim yapısının kurgulanması, AB-Türkiye ICT işbirliğini destekleyici tüm paydaşların katkı sağlayacağı; bilgi paylaşımı, iletişim ve koordinasyon gerekliliklerini karşılayabilecek dinamik bir platform, AB düzeyinde rekabet edebilmek için ihtiyaç ve kapasite gereklilikleri ile doğru hedef ve yönlendirmelere dair bilgilendirme, iletişim ve koordinasyon, daha yetkin organizasyon ve iş gücü için yabancı dil, dijital yetkinlikler, proje yönetimi gibi farklı başlıklarda yetkinliklerin geliştirilmesi, belirlenen strateji ve hedefler ile eylemlerin izlenmesi ve değerlendirilmesi, bununla birlikte değerlendirme sonuçları ile yeni eylemlerin platformda paylaşılması ihtiyaçları görülüyor.

Türkiye-AB ICT işbirliğine rehber ve kaynak olacak web portalı

Raporda çözüm önerisi olarak ise Türkiye-AB ICT işbirliğine bir rehber ve kaynak olması amacıyla; ICT alanında raporlar, analizler ve güncel fırsatlara ilişkin bilgiler içeren, AB fonlarına ilişkin güncel gelişme ve duyurulara sahiplik eden, süreç danışmanlığı desteği veren, paydaşlar arasında daha etkin, anlaşılır, doğru, hızlı iletişim kurma ve bilgi paylaşma imkanı sağlayan dinamik bir web portalının tasarlanıp hayata geçirilmesi planlanıyor.

Bu portalla birlikte Türkiye ile AB arasındaki iletişim ve yönetişim etkinliğinin artırılması, doğru konsorsiyumlara katılım, doğru projelerden haberdar olma ve fırsatların zamanında tespiti ve etkin koordinasyon için danışmanlık şirketlerinin, TÜBİTAK, AB başkanlığı ve STK'lardan oluşan yönetişim kurgularının da oluşturulması öneriliyor.