Teknolojinin iyice gelişmesiyle birlikte günümüz davalarında kullanılan delillerin niteliği ve tespit edilme yöntemleri de oldukça değişti. Özellikle dolandırıcıların başta sosyal medya uygulamaları aracılığıyla olmak üzere, ev telefonlarından ve cep telefonlarından yaptıkları hukuka aykırı şekilde para kazanma yöntemleriyle binlerce vatandaş dolandırılarak mağdur edilebiliyor.

Dolandırıcılık davaları dışında da özellikle bireyler arasında tehdit ve hakaret unsuru oluşturabilecek sesli mesajların delil olarak sunulması ve bu mesajların tespit edilmesi de çeşitli davalara konu olabiliyor. Ayrıca asayişe konu çeşitli vakaların dava süreçlerinde de ses kayıtlarının tespit edilmesi ve analizi kritik önem taşıyor.

Suça konu olan bazı durumlarda bulgu olarak elde edilen görüntü ve ses kayıtlarını yeterli netlikte olamayabiliyor. Bu doğrultuda kayıtların doğru ve net analiz edilebilmesi için kriminal uzmanlara ihtiyaç duyuluyor. Adli ses analizi ile Seslerin ve konuşmaların kişilere aidiyeti, kayıtta gürültü varsa temizlenmesi, montaj varsa tespiti, tanımsız seslerin sinyal analizleri ve konuşmacı profili çıkarma gibi alt alanlarda yapılan analizlerle birçok vaka aydınlatılabiliyor.

Konuyla ilgili görüşlerini aktaran Union Akademi & Kriminal Kurucusu Mehmet Erkmen, “Ülkemizde akredite uzman sayısının on kişiyi bulmadığı bu istisnai alanda dahi uluslararası düzeyde sertifikalı ve kıdemli uzmanlar çalıştırıyoruz. Ayrıca dünyanın gelişmiş laboratuvarlarında bulunan teknolojilere biz de yatırım yapıyoruz. Başta ceza davaları olmak üzere davanın gidişatını ve sonucunu 180 derece değiştirebilecek sonuçlara ulaşıyoruz.

Bugün çevremiz her an ses ve görüntü kaydedebilecek ya da sürekli kaydeden cihazlarla doludur. Küçüğünden büyüğüne, kasıtlısından kusurlusuna birçok suç, olay, durum bu kayıtların analizi ile ortaya çıkarılabilir. Seri ve asılsız ihbar yapan kişinin profili belirlenerek, çember daraltılır ve kişi yakalanır. Montaj iddiasıyla yalanlanan önemli vakaların aslında gerçek konuşmalar olduğu ve konuşan kişiye aidiyeti belirlenebilir, hiç konuşma yokmuş gibi görünen kayıtlardaki gürültü giderince davaya yön verebilecek kanıtlar yüzeye çıkarılabilir. Tüm bu alanlarda hizmet verebilecek imkan ve kabiliyetlere sahibiz. Hatta dünya ölçeğinde görüntü analizi hizmeti ile ilgili çalışmalarımız var.” diye aktardı.

Konuşmadan duygu analizi

Mehmet Erkmen ayrıca “15 yılı aşkın süredir konuşmadan yapılan duygu analizleri ile özellikle sigortacılık, bankacılık, telekomünikasyon, güvenlik, eğitim, eğlence, İK gibi alanlarda suiistimal ve dolandırıcılığın önlenmesinin yanı sıra, çağrı merkezleri üzerinden kalite ve memnuniyetin arttırılması, satın alma eğiliminin ve kaçma riskinin anlık ve canlı tespiti, İK’da çocuk istismarı eğiliminin önceden belirlenmesi, kişinin CV’sinde olmayan ve resmi kayıtlarda bulunmayan olumsuzlukların raporlanması gibi yaklaşık 30 ayrı analiz yürütüyoruz” diye ekledi.

Bugün birkaç bin kişinin bilirkişi incelemesi yaptığı iddiası ile incelediği vakalarda, ne tür yanlışlıklar yapıldığı ile ilgili, sadece bulgunun ele alınışından sonucun raporlanmasına kadar geçen süreci değil, bilirkişilik iddiası ile adli vakayı ele alan kişinin olası eksik ve kusurlarını ve süreçte ulusal ve uluslararası standartların tamamen dışında yapılmış değerlendirmelerini de karşıt adli bilim incelemeleri (antiforensics) ile raporlanmalıdır. Bu yolla özellikle uygun ekipman olmadan yapılmış incelemelerdeki uygunsuzluklar ve usulsüzlükler ortaya çıkarılabilir.

Ses kayıtlarında montajlar tespit edilebiliyor mu?

Montaj kayıtların tespitinde yaklaşık 30 ayrı kriter değerlendirmeye alınır. Bunların bir kısmı işitsel, bir kısmı görsel ve bir kısmı da nümerik kriterlerdir. Bu kriterler tek tek incelenir ve elde edilen bulgular ve sonuç bir kez de otomatik tespit yapabilen yazılımlarda değerlendirilir. Birçok önemli ve kritik vakada iddiaların aksine montaj tespit edilmemiştir.

Union Akademi & Kriminal Kurucusu Mehmet Erkmen, “Montaj tespitindeki kritik konulardan biri de yapılan kurgunun kaydın ilk halindeki anlam ve etkiyi değiştirip değiştirmediğidir. Menfi anlamda “montaj var” diye belirttiğimiz kurgular manipülasyon değeri taşır; yani kaydın ilk hali ile son hali arasındaki anlam ve etki değişmiştir. Bunun dışında hecelerin, sözcüklerin ve hatta cümlelerin eklemlenmesiyle konuşmalarda montaj yapılma ihtimali bulunmamaktadır” dedi.